17.01.2025

Hoe krijg je zicht op alle onderdelen van je werk?

De vogel en de worm
In zijn boek over Europa tussen 1914 en 1949, To hell and back, kijkt de historicus Ian Kershaw de blik op twee manieren naar Europa: die van een vogel en die van een worm. De geschiedenis van Europa is niet de optelsom van de geschiedenis van alle afzonderlijke landen, dat zou de kijk van de worm zijn. De grote lijn, de rode draad van de ontwikkelingen van het hele continent vragen een brede kijk, die van de vogel. Maar alle specifieke gebeurtenissen worden pas zichtbaar en krijgen betekenis door een brede lens. Hij gaat dus heen en weer tussen het bijzondere en het algemene, de wisselwerking.

Van vogel naar worm en van worm naar vogel
Als je een probleem in je werk wilt aanpakken, wilt oplossen, is het probleem het uitgangspunt. Maar een probleem staat nooit op zichzelf. Van belang is om alle onderdelen van het werk in beeld te krijgen. En bij het zoeken naar een oplossing van het concrete probleem naar het grotere plaatje te gaan en andersom. Dan wordt ook duidelijk welke onderdelen van het werk mee moeten veranderen. De combinatie van de subjectieve blik van de worm en de objectieve kijk van de vogel is van meerwaarde.

Een driehoek: alle afzonderlijke wormen in een oogopslag
Het onderstaande model omvat alle onderdelen van het werk, een driehoek waarbij alle onderdelen met elkaar zijn verbonden (en ook kunnen conflicteren).

Een (eenvoudig) voorbeeld
Hieronder de driehoek ingevuld op een eenvoudige, minimale wijze, om een indruk te krijgen.

Een model: niet te veel van het goede?
Is het uitzoomen met een model niet te veel van het goede? Het gaat uiteindelijk toch om een concreet probleem, waar je heel regelmatig tegenaan loopt? Via het model krijgt het probleem een context en laat zien dat het probleem onlosmakelijk verbonden is met de andere onderdelen van het model. Het model laat ook zien tussen welke onderdelen het wringt. En wijzig je een onderdeel dan zullen andere onderdelen ook mee moeten bewegen. De integrale benadering is belangrijk voor de analyse van het probleem.

Samenvatting
- Om een terugkerend probleem in je werk op te lossen is eerst een brede, objectieve blik van je werk nodig; het probleem wordt zo in de context van het hele werk geplaatst
- Via een model krijg je een overall beeld van het werk, we kiezen hier voor een driehoek (zie hierboven)
- Door antwoord te geven op de onderstaande vragen, vul je de 7 onderdelen van het werk stap voor stap

Te ondernemen stappen
Neem het driehoek model over op papier (vergeet geen foto ervan te maken als je klaar bent) en geef antwoord op onderstaande vragen. De vragen corresponderen met de onderdelen van het driehoek model.
1. Hoe omschrijf je jezelf als leraar, wat zijn de kenmerkende aspecten van je leraarschap?
2. Welke instrumenten zet je in voor je leerlingen?
3. Hoe omschrijf je je leerlingen? Welke kernbegrippen geef je ze?
4. Wat wil je uiteindelijke graag bereiken met je onderwijs, wat zijn de uitkomsten?
5. Met welke regels, procedures en afspraken heb je en heb je te maken?
6. Met wie heb je in je werk te maken, wie zijn erbij betrokken?
7. Wat zijn de belangrijkste taken en verantwoordelijkheden die je hebt?

Als je wilt dat ik met je meekijken, laat het me even weten door het contactformulier in te vullen of te mailen naar jdevries@veranderlaboratorium.nl